Türkiye'de hekim açığı hızla artarken, kamu hastanelerine atamalar da hız kesmeden devam ediyor. Ancak 2024 yılı 3. dönem ilk defa ve yeniden atama kurası sonuçları, sağlık sektöründe ciddi bir dengesizlik olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi. Sağlık Bakanlığı tarafından açılan 2 bin 685 uzman hekim kadrosunun yalnızca 318’i, yani sadece yüzde 12’si dolarken, geri kalan kadrolar boş kaldı.
Atama sonuçlarının açıklandığı Kasım 2024 itibarıyla, 81 ilde açılan kadrolarda 34 ilin hiç tercih edilmemesi dikkat çekti. Bu iller ağırlıklı olarak Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yer alırken, şiddetli hekim açığı ve sağlık çalışanları için yaşam koşullarının zorlukları bu bölgelerdeki boş kadroları daha da artırmış gibi görünüyor.
Kritik branşlar boş kaldı
Özellikle bazı kritik branşlar, kamu hastanelerinde boş kalmaya devam etti. Çocuk hastalıkları alanında, çocuk cerrahisi, çocuk yoğun bakım, çocuk metabolizma hastalıkları gibi branşlarda, açılan kadroların büyük bir kısmı boş kaldı. Bu durum, çocuk sağlığı gibi hayati öneme sahip alanlarda bile uzman hekim açığının giderek arttığını gösteriyor.
BirGün gazetesine konuşan sağlık çalışanı Kubilay Yalçınkaya, bu durumun başlıca nedenlerini sıralarken, sağlık çalışanlarının özlük hakları ve ücret düşüklüğü, iş yükü, mobing ve sağlıkta şiddet gibi sebeplerle kamu hastanelerinin tercih edilmemesine yol açtığını belirtti. Yalçınkaya, "Kamuda açılan kadrolar boş kalıyor, hekim açığı ve bölgeler arasında eşitsizlik artıyor" şeklinde konuştu.
Doğu ve Güneydoğu bölgelerinde çalışan eksiği
Özellikle Şırnak ve Yozgat gibi illerde, hekim alımına dair kadrolara başvuru olmamış olması dikkat çekti. Şırnak’ta 36, Yozgat’ta 24 kadro açılmasına rağmen, hiçbir başvuru yapılmamış ve bu illerde hekim açığı daha da derinleşmiş oldu.
Kubilay Yalçınkaya, bu durumu "Mesela yetişkin yoğun bakım branşında 26 kadro ilan edilmiş ama hiç başvuru olmamış. Çocuk yoğun bakım branşında da 15 kadro açıldı, ancak yine başvuru yapılmadı" diyerek örneklendirdi. Uzman hekim alımlarındaki bu boşluklar, kamuda çalışan sağlık personelinin karşılaştığı zorlukların ve hizmet kalitesindeki düşüşün bir yansıması olarak yorumlanıyor.
İstifa ve beyin göçü artıyor
Özellikle sağlıkta şiddet, mobbing ve yetersiz özlük hakları gibi faktörler, doktorların istifa etmeleri ya da yurt dışına gitmeleri gibi olumsuz sonuçlara yol açıyor. 2024 yılı itibarıyla, 1 Ocak - 16 Ekim tarihleri arasında bin 550 uzman hekimin istifa ettiği belirtildi. Yalnızca 2024 yılı içinde, Türk Tabipleri Birliği (TTB)’nden iyi hal belgesi alan hekim sayısı ise 2 bin 500’ü aştı.
Bunun yanı sıra, sağlık çalışanlarının yurt dışına göçü de hız kazandı. Yurt dışına gitmek isteyen Türk hekimlerinin sayısı 2024’te önemli bir artış gösterdi. TTB'nin verilerine göre, 2024 yılında beyin göçü yapan hekim sayısı, 2 bin 500’ü geçti.
Hekim sayısının yetersizliği
Türkiye’de toplam hekim sayısı 194 bin 688’lere ulaşırken, 100 bin kişiye düşen hekim sayısı ise 228 olarak belirlendi. Bu oran, OECD ve AB ülkeleri ile kıyaslandığında oldukça düşük kalıyor. Ayrıca, ebe ve hemşire sayısı ise 356 ile oldukça geride kalmış durumda.
Sağlık sisteminde ciddi sorunlar
Türkiye’deki sağlık sisteminin ciddi bir dönüşüm sürecinde olduğu ve hekim açığının derinleşmeye devam ettiği bir dönemde, sağlık çalışanlarının yaşadığı bu sıkıntılar, özellikle kamuda görev yapacak uzman hekimlerin sayısının artırılmasında engel teşkil ediyor. Kamuda görev yapan sağlık çalışanlarının yaşadığı maddi ve manevi zorluklar, sağlık hizmetinin kalitesini etkileyebilirken, özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde sağlık hizmetlerine erişim daha da zorlaşmış oluyor.
