Sıfır Atık Hareketi kapsamında önemli bir adım daha atılıyor. Türkiye Çevre Ajansı (TÜÇA), depozito iade sistemini 2025 yılı sonuna kadar 81 ilde hayata geçirecek. Bu sistem, içecek ambalajlarının geri kazanımını sağlarken, vatandaşlara teşvik bedeli ödeyecek ve çevreye büyük katkı sağlayacak. Sistemin nasıl çalıştığına dair detaylar ve sıkça sorulan sorular, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından açıklandı.
Depozito Yönetim Sistemi (DYS) nedir?
Depozito Yönetim Sistemi, belirli bir depozito bedeli alınarak piyasaya sürülen içecek ambalajlarının, tüketilmesinin ardından iade edilmesi ve depozito bedelinin geri ödenmesine dayalı bir sistemdir. Bu sistem, geri dönüşümü artırarak çevreyi koruma ve kaynakları verimli kullanma amacını taşır.
Depozito sistemi ne gibi faydalar sağlayacak?
Depozito iade sistemi, çevre dostu bir yaklaşım sunuyor. Sistemin sağladığı faydalar arasında:
- Ambalajların kaynağında ayrı toplanması ve geri dönüşüm değerinin korunması,
- Doğal kaynakların korunması, çünkü birincil ham madde yerine ikincil ham maddelerin kullanılması,
- Karbon emisyonlarının azaltılması ve 2053 Net Sıfır Emisyon hedefinin desteklenmesi,
- Sıfır Atık ve döngüsel ekonominin teşvik edilmesi yer alıyor.
Depozitosu Olan Ambalajlar (DOA) uygulaması nedir?
Tüketiciler, iade işlemlerini daha kolay gerçekleştirebilsin diye, yeni bir mobil uygulama olan Depozitosu Olan Ambalajlar (DOA) kullanıma sunuldu. DOA uygulaması, tüketicilerin depozito iadelerini yapmalarını sağlıyor. Kullanıcılar, uygulamayı Android ve iOS mağazalarından indirerek, karekod okutma yöntemiyle iade makinelerindeki ambalajları iade edebilirler. Depozito bedeli, kullanıcıların e-cüzdan hesabında birikir ve bu bakiye, QR kod ile ödeme yapılan tüm POS cihazlarında harcanabilir.
DOA uygulaması nasıl çalışıyor?
DOA uygulaması, kullanıcıların depozito iadelerini pratik bir şekilde yapmalarını sağlıyor. Uygulama, kullanıcıların biriktirdiği depozito bakiyesini, anlaşmalı restoranlar ve marketlerde ödeme aracı olarak kullanabilmesine imkan tanıyor. Bütün finansal işlemler, Türkiye Emlak Katılım Bankası'nın altyapısı üzerinden e-cüzdan entegrasyonu ile yapılıyor.
DOA uygulaması ne zaman başlayacak?
DOA uygulaması, 2025 yılı sonuna kadar Türkiye genelinde her ilde kullanılabilir hale gelecek. Şu anda ise Sakarya'da başlatılan uygulama, pilot bölge olarak ilk adımı atmış durumda.
Sisteme kimler destek veriyor?
Depozito yönetim sistemi, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yürütülüyor ve Türkiye Çevre Ajansı (TÜÇA) sistemin yöneticisi olarak görev alıyor. Ayrıca, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ve Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) de projeye destek veriyor.
Geri kazanım hedefleri
Türkiye genelinde, yılda yaklaşık 25 milyar adet ambalajın toplanması hedefleniyor. Ayrıca, bu sistemle birlikte yılda 520 milyon euro’luk bir ekonomik katma değer sağlanması bekleniyor.
Hangi ambalajlar depozito kapsamına alınıyor?
Depozito bedeli ödenecek ambalajlar arasında cam, plastik ve alüminyum malzemeden yapılmış, 0,1 L ile 3 L arasındaki tek kullanımlık içecek ambalajları yer alıyor. Bu ambalajlar üzerinde depozito logosu bulunacak ve bu ambalajlar için depozito bedeli alınacak.
Ne zaman başlayacak ve nasıl iade yapılacak?
Sakarya’da başlatılan depozito sistemi, 2025 yılı sonuna kadar Türkiye genelinde tüm illerde ve ilçelerde uygulanmaya başlanacak. Depozito iadeleri, kullanıcının mobil uygulama aracılığıyla ya da tescilli makinelerde yapılabilecek.