Avrupa Komisyonu tarafından geliştirilen Gıda ve Yem için Hızlı Alarm Sistemi (RASFF) 2024 verilerine göre, Türkiye, Avrupa'ya gıda ihraç eden ülkeler arasında pestisit nedeniyle en fazla bildirim alan ikinci ülke oldu. Hindistan’ın ardından gelen Türkiye, 2024 yılı boyunca 139 bildirimle ciddi pestisit sorunları yaşayan ülkeler arasında dikkat çekiyor. Türkiye'yi, 96 bildirimle Mısır, 73 ile Pakistan ve 62 ile Çin takip etti.
Pestisit bildirimlerinin ciddi riskli ürünlerdeki yükselişi
2024 yılı boyunca Türkiye'nin gıda ürünlerinde tespit edilen pestisit kalıntılarının 98’i, Avrupa tarafından "ciddi riskli" olarak değerlendirildi. Bu ürünlerin 79’u ise Avrupa sınırlarından geri gönderildi. En çok geri çevrilen ürünler arasında biber ve limon öne çıkıyor. 2024 yılı boyunca, Avrupa'ya gönderilmek istenen biberler 29 kez sınırdan çevrilirken, limon ise 23 kez geri gönderildi.
Greenpeace Türkiye’nin verilerine göre, Türkiye'nin Avrupa'ya gönderdiği ürünlerdeki pestisit kalıntılarının ciddi sağlık riskleri taşıdığı ve bu nedenle Avrupa tarafından geri gönderilen gıda ürünlerinin sayısının artış gösterdiği belirtildi.
Pestisit kullanımının insan ve çevre sağlığına etkileri
Pestisitler, tarımda bitkileri zararlılardan korumak için yaygın olarak kullanılan kimyasal maddelerdir. Ancak çevre ve insan sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yaratabiliyor. Greenpeace Türkiye Gıda Kampanya Sorumlusu Duygu Kural, pestisitlerin sadece çevreye değil, insan sağlığına da ciddi zararlar verdiğini belirterek, "Pestisitler, verimli topraklarımızı öldürüyor, suyumuzu, havamızı ve gıdamızı kirletiyor" dedi.
Kural, özellikle 2021 yılında Türkiye’de kullanımı sonlandırılmasına rağmen, son bir yıl içinde Türkiye’den Avrupa'ya gönderilen mandalina, biber, limon, greyfurt ve portakalda kloropirifos-metil tespit edildiğini ve bu ürünlerin geri çevrildiğini ifade etti. Kloropirifos-metil gibi zararlı pestisitlerin tespitinin, Türkiye’nin gıda güvenliği ve çevre yönetimi konusunda ciddi adımlar atması gerektiğini gösterdiğini söyledi.
Pestisit analizleri neden açıklanmıyor?
Greenpeace Türkiye, Tarım ve Orman Bakanlığı'nın pestisit kalıntılarını önlemek için çeşitli denetimler yapmasına rağmen, pestisit analiz sonuçlarının kamuoyuyla paylaşılmadığını eleştirdi. Kural, "Tarım ve Orman Bakanlığı pestisit analizlerini acilen açıklamalı ve bu konuda gerekli önlemleri almalıdır" diyerek, şeffaflık çağrısında bulundu.
Bakanlık, sağlığa zararlı gıda ve taklit ürünleri anlık olarak duyursa da, yapılan analizlerin sonuçlarının gizliliği, toplumda endişe yaratmaya devam ediyor. Greenpeace, Türkiye’deki gıda güvenliği uygulamalarının Avrupa standartlarına uygun hale getirilmesi gerektiğini vurguluyor.
